Οι ονομασίες Lycium και Goji, χρησιμοποιούνται από τις περισσότερες χώρες, ενώ στα αγγλικά το φυτό είναι γνωστό και με άλλα ονόματα, όπως,Boxthorn, wolfberry, desert-thorn, Christmas berry, Matrimony vine, Duke of Argyll's tea tree.

 

Στην Κίνα τα αποκαλούν επίσης Κινέζικη σταφίδα, “μούρο της ευτυχίας”, “κόκκινα διαμάντια”..

Το τελευταίο, (κόκκινα διαμάντια), χρησιμοποιείται κυρίως λόγω της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης που παρουσιάζεται ανά το παγκόσμιο και τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει, τόσο στον τομέα της υγείας όσο και στο οικονομικό όφελος.

 

Ιστορία

 

Η θετική επίδραση του Γκότζι στην υγεία του ανθρώπου, είχε διαπιστωθεί από τους κινέζους πριν από 3000 χρόνια τουλάχιστον.Η πρώτη αναφορά για τα πολλαπλά ευεργετήματα του φυτού γίνεται στη δυναστεία των Τανγκ (1000 – 1400 π.χ).(Είναι γνωστό για την πλούσια περιεκτικότητα του σε αντιοξειδωτικά - 8 φορές πιο πολλά από το ρόδι)

 

Πριν από μερικούς αιώνες άρχισε να εξαπλώνεται σε αρκετές περιοχές της Κίνας καθώς και στη Μογγολία, οι οποίες σήμερα κατέχουν σχεδόν εξ’ ολοκλήρου το μερίδιο της παγκόσμιας παραγωγής.

 

Κάθε χρόνο, στις περιοχές της Κίνας που καλλιεργείται περισσότερο, στις αρχές Αυγούστου που γίνεται η πρώτη περισυλλογή του καρπού, οργανώνεται το φεστιβάλ Γκότζι που διαρκεί 2 βδομάδες.

 

Στην Αγγλία εισάχθηκε την δεκαετία του 1730 και υπάρχει ακόμα και σήμερα ως διαχωριστικό φυτό σε περιφράξεις σε παραθαλάσσιες περιοχές, ενώ από το 2003 προστέθηκε στην λίστα προστατευόμενων φυτών για φράχτες, του Ηνωμένου Βασιλείου.

 

Τα τελευταία χρόνια άρχισε η επέκταση της καλλιέργειας του και σε άλλες χώρες στην Ευρώπη και την Αμερική, από δε το 2010 και στην Ελλάδα.

 

Η φήμη και η κατανάλωση του φυτού εξαπλώνεται με ραγδαίο ρυθμό, σε σημείο ώστε να παρουσιάζεται από τηλεοπτικούς σταθμούς και να καταναλώνεται από διάσημα πρόσωπα, ηθοποιούς του Χόλυγουντ, τραγουδιστές, αθλητές κ.α.Η διάσημη τηλεπαρουσιάστρια Όπρα Γουίνφερ, το παρουσίασε στην εκπομπή της με τον γιατρό της Dr Oz.Διάσημα πρόσωπα όπως η Μαντόνα, η Κέϊτ Μος, η Μπρούκ Σιλντς, ο Στήβεν Σίγκαλ, επαγγελματίες παίκτες του μπάσκετ και άλλοι αθλητές στις ΗΠΑ, έχουν εντάξει το Γκότζι στο καθημερινό διαιτολόγιο τους.Στο διαδίκτυο γίνεται μεγάλη προβολή των προϊόντων του Γκότζι, ενώ υπολογίζεται ότι το 2013 η εμπορική δραστηριότητα γύρω από το Γκότζι, θα ξεπεράσει σε κύκλο εργασιών το 1 δις δολάρια, μόνο στην Αμερική.  

 

Χαρακτηριστικά – περιγραφή

 

Το Γκότζι παίρνει την μορφή ενός θάμνου με ύψος που φτάνει τα 3 μέτρα, ενώ οι βλαστοί του μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 6 μέτρα.Χαρακτηριστικό του είναι το ότι, οι μεγάλοι σε μήκος βλαστοί του, σχηματίζουν τόξα καθώς γέρνουν από το βάρος τους και το βάρος των καρπών τους.Αναπτύσσεται γρήγορα και καταλαμβάνει μεγάλο χώρο αν μείνει ακλάδευτο.

 

Η ανθοφορία του ξεκινά προς το τέλος της Άνοιξης και αρχές καλοκαιριού και τα λουλούδια του είναι λευκά και ρόδινα με πλούσιο νέκταρ, γι αυτό και προσελκύουν μεγάλους πληθυσμούς από μέλισσες. Θεωρείται από τα καλά μελιτοφόρα φυτά και μπορεί να δώσει ακόμα και πάνω από 2 κιλά μέλι ανά στρέμμα.

 

Όταν ωριμάσει ο καρπός του (35 - 40 μέρες μετά την ανθοφορία), γίνεται κόκκινος, με μήκος 1 - 2 εκατοστά και σχήμα οβάλ και είναι σχετικά χυμώδης.Καθώς το δένδρο μεγαλώνει σχηματίζει και μεγαλύτερους σε μέγεθος καρπούς, ανάλογα και με την ποικιλία του.

 

Είναι φυτό που αναπτύσσει πολύ βαθύ ρίζωμα, με μεγάλη προσαρμοστικότητα και αντοχή σε ακραίες συνθήκες και επιβιώνει σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν, σε μεγάλο εύρος υψόμετρων και σε ξηρά καλοκαίρια.Μπορεί να καλλιεργηθεί σε μεγάλο φάσμα εδαφών, σε ηλιόλουστες ή ημισκιαζόμενες θέσεις και παρουσιάζει μεγάλη ανθεκτικότητα στην παρουσία αλάτων και ισχυρών ανέμων.

 

Παρ’ όλα αυτά όμως, όπως και το Ιπποφαές, για να αποδώσει το μέγιστο της παραγωγικότητας του, θα πρέπει να καλλιεργείται κάτω από τις δικές του ιδανικότερες και πιο φυσιολογικές συνθήκες.Σε περιοχές με μακράς διάρκειας ξηρασίες και ψηλές θερμοκρασίες, θα πρέπει να γίνονται τακτικά ποτίσματα και σκίαση εκεί όπου χρειάζεται.

 

Oι ιδανικότερες συνθήκες γι αυτό είναι, βαθειά αλκαλικά εδάφη (Ph: 7.5 - 8.6), καλά αποστραγγιζόμενα (μέσης σύστασης), καλά αεριζόμενα και πλούσια σε οργανική ύλη.

 

Λόγω του τρόπου που αναπτύσσεται το ριζικό του σύστημα, επιδεικνύει μεγάλη αντοχή σε δυνατούς ανέμους, γι αυτό, εκτός για σκοπούς κατανάλωσης των καρπών του, φυτεύεται και..

 

• Για προστασία του εδάφους από την διάβρωση και ενίσχυση της συνοχής του

 

• Για δημιουργία ανεμοφρακτών• Για αναδασώσεις και αποκατάσταση καμένων περιοχών

 

• Επίσης, επειδή πρόκειται για θαμνώδες φυτό με πυκνή “κόμη”, αποτελεί τέλειο καταφύγιο για προστασία και διαβίωση μικρών άγριων ζώων και πουλιών

 

Διατροφική αξία – Χημική σύνθεση

 

Το πιο δραστήριο χαρακτηριστικό του Γκότζι, είναι οι πολυσακχαρίτες LBD (Lycium Barbarum Polysaccharides).Όσο περισσότερο πολυσακχαρίτη περιέχει, τόσο πιο εκλεκτή είναι η ποικιλία του.

 

Τα αντιοξειδωτικά που περιέχει θεωρείται ότι είναι τα υψηλότερα που υπάρχουν σε φυσική τροφή (φρούτα και λαχανικά), 25.300 αντιοξειδωτικές μονάδες (μονάδες Orac) ανά 100 γραμμάρια.

 

Έχει 6 διαφορετικές βιταμίνες, με περισσότερη βιταμίνη C απ ότι το πορτοκάλι σε ανάλογη ποσότητα (148mg/100gr) και περισσότερη β-καροτίνη απ ότι τα καρότα (28.000 IU/100gr)

 

Περιέχει επίσης 18 διαφορετικά αμινοξέα (περισσότερα από την γύρη των μελισσών - ισολευκίνη, τρυπτοφάνη, λευκίνη, αργινίνη κ.α) από τα οποία τα 8 είναι βασικά,11 απαραίτητα μέταλλα και 22 διατροφικά ιχνοστοιχεία, όπως το Γερμάνιο και το Σελήνιο (50 mg/100g) που έχουν ισχυρή αντικαρκινική δράση,8 πολυσακχαρίτες και 6 μονοσακχαρίτες5 καροτενοειδή (β-καροτίνη, λυκοπένιο, ζεαξανθίνη, λουτείνη, κρυπτοξανθίνη)5 ακόρεστα λιπαρά οξέαβ-σιτοστερόλη και άλλες φυτοστερόλες και φαινόλες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

 

Τρόποι κατανάλωσης - Άλλες χρήσεις

 

Ο καρπός του Γκότζι μπορεί να καταναλωθεί όπως κάθε φρούτο, φρεσκοκομμένο από το φυτό.Στον τόπο μας, αλλά και παγκόσμια, κυκλοφορεί κυρίως υπό μορφή σταφίδας, εισαγόμενο μάλλον από την Κίνα.Στην Κύπρο πωλείται κυρίως σε καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων και υγιεινής διατροφής.

 

Επίσης μπορεί να καταναλωθεί ο χυμός του και το λάδι του.

 

Τόσο το ίδιο το φρούτο αλλά και τα φύλλα του μπορούν να γίνουν τσάι ή έγχυμα καλύτερα, (οι καρποί ή τα φύλλα δεν βράζουν μαζί με το νερό, αλλά μπαίνουν στο φλιτζάνι ως έχουν και ακολούθως μπαίνει το ζεστό νερό, και σκεπάζεται για 5 - 10 λεπτά. Το πίνουμε τρώγοντας και τους καρπούς).Τσάι μπορεί να γίνει επίσης και ο φλοιός της ρίζας του.

 

Τα φύλλα και οι νεαροί βλαστοί του Γκότζι, μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες ή να καταναλωθούν στο τραπέζι σαν κοινά φρέσκα χόρτα.Ο καρπός του, μπορεί επίσης να προστεθεί σε σαλάτες, αλλά και σε δημητριακά, γιαούρτι, σε μίγμα ξηρών καρπών κ.α.

 

Οι σταφίδες μπορούν να προστεθούν σε ψωμί, σε κέικ, σε σούπες, σε γέμιση κοτόπουλου, γαλοπούλας, στα γεμιστά με ρύζι κ.α.Το Γκότζι επίσης προστίθεται σε μπισκότα, σε σοκολάτες και σε διάφορα προϊόντα δίαιτας.

 

Τελευταίως στην Κίνα γίνεται παραγωγή κρασιού, μπύρας, καφέ και ποτών ενέργειας με άρωμα Γκότζι.

 

Τέλος, από το Γκότζι φτιάχνονται καλλυντικά, σαπούνια, κρέμες για εγκαύματα, κ.α.