Oξείδωση / Ελεύθερες ρίζες / Ενεργό - δραστικό οξυγόνο

Η οξείδωση είναι ένα απόλυτα φυσικό φαινόμενο το οποίο διαδραματίζεται παντού και ακατάπαυστα στην φύση, ανάμεσα στα διάφορα στοιχεία και ενώσεις, σε επίπεδο ατόμων ή μορίων, τόσο σε οργανικό όσο και σε ανόργανο επίπεδο.

Όλες οι χημικές/βιοχημικές αντιδράσεις, η δημιουργία και η διάσπαση οργανικών και ανόργανων ενώσεων, ουσιών κλπ, έχουν να κάνουν με την δραστηριότητα των ηλεκτρονίων στα άτομα των στοιχείων και των μορίων που τις συνθέτουν.

Η οξείδωση, στην ουσία, πρόκειται για “κλέψιμο” ηλεκτρονίων από κάποια άτομα/μόρια, εις βάρος κάποιων άλλων γειτονικών τους, το οποίο οφείλετε στην ανάγκη των στοιχείων αυτών, τα οποία έχουν μονά (ασύζευκτα) ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και αποκαλούνται “ελεύθερες ρίζες”, για να την συμπληρώσουν και να σταθεροποιηθούν.

(Φυσιολογικά, για να είναι κάποιο άτομο σε σταθερή κατάσταση, θα πρέπει τα ηλεκτρόνια στην περιφερική του στιβάδα να καταλαμβάνουν ζυγό αριθμό ούτως ώστε να είναι συζευγμένα, δηλαδή ανά δύο).

Έτσι επιφέρεται η αστάθεια και η διάσπαση στα άτομα που χάνουν τα ηλεκτρόνια τους.

Στην συνέχεια, το άτομο που έχει χάσει το/τα ηλεκτρόνιο/α του γίνεται εκείνο ελεύθερη ρίζα και κλέβει ηλεκτρόνιο/ηλεκτρόνια από άλλο γειτονικό του άτομο, αυτό κλέβει από άλλο κ. ο. κ. ξεκινώντας έτσι μια αλυσιδωτή παραγωγή ελεύθερων ριζών με καταστροφικές συνέπειες.

Αν η ύλη που οξειδώνεται είναι ανόργανη, το αποτέλεσμα είναι η διάβρωση και η παραμόρφωση της. (π.χ σκούριασμα μετάλλων, διάβρωση πετρωμάτων, κλπ).

Αν πρόκειται για οργανική ύλη ή ζωντανά κυτταρικά βιομόρια, τότε επέρχεται η δημιουργία φλεγμονών με αποτέλεσμα την διάσπαση, την ρήξη και νέκρωση των κυττάρων και την δημιουργία τοξικών ουσιών.

Συγκεκριμένα, οι ελεύθερες ρίζες προσβάλλουν τα ακόρεστα λιπαρά οξέα στην εξωτερική μεμβράνη των κυττάρων, τα γονίδια στο DNA, πρωτεΐνες, κ.α.

Ωστόσο, η οξείδωση είναι μια απαραίτητη διεργασία την οποία πραγματοποιεί από μόνος του ο οργανισμός μας, μέσω του Οξυγόνου που προσλαμβάνουμε με την αναπνοή, με ελεγχόμενο και ισορροπημένο όμως ρυθμό, οξειδώνοντας κυρίως την τροφή, προς παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας, καθώς επίσης και για εξουδετέρωση παθογόνων ιών.

Ο οργανισμός μας, για να διατηρήσει την ισορροπία αυτή, παράγει ο ίδιος αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες “επιδιορθώνουν” την αναπόφευκτη ζημιά που δημιουργείται, είτε τροφοδοτώντας αυτές με ηλεκτρόνια τις ελεύθερες ρίζες, είτε σταματώντας τούς αλυσιδωτούς πολλαπλασιασμούς των ελευθέρων ριζών, είτε εξουδετερώνοντας τες.

Εάν ο βαθμός της οξείδωσης που πραγματοποιείται στον οργανισμό είναι μεγαλύτερος από τον ρυθμό παραγωγής αντιοξειδωτικών ή αν δεν είναι επαρκής η ποσότητα τους, τότε επέρχεται σταδιακά και με γρηγορότερους ρυθμούς, η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, η κατάρρευση και το γήρας.

Καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει σε ηλικία, η παραγωγή αντιοξειδωτικών ουσιών από τον οργανισμό μειώνεται, κι έτσι υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη συμπλήρωσης αντιοξειδωτικών ουσιών, από εξωτερικές πηγές.

Γι αυτό τον λόγο η γήρανση προχωρά με γρηγορότερο ρυθμό καθώς ο άνθρωπος μπαίνει στα χρόνια.

Η οξείδωση όμως, επέρχεται και από άλλους εξωγενείς παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον σημερινό σύγχρονο και “εξελιγμένο” τρόπο ζωής που ζούμε και οφείλεται κυρίως στην εισβολή μεγάλων ποσοτήτων οξειδωτικών τοξικών ουσιών και ελεύθερων ριζών που εισαγάγουμε στον οργανισμό μας είτε μέσω της επεξεργασμένης με χημικά συντηρητικά τροφής που καταναλώνουμε και του μολυσμένου νερού, είτε μέσω του περιβάλλοντος που μας περιβάλλει, της μόλυνσης από καυσαέρια, από πάσης λογής χημικά φάρμακα που χρησιμοποιούμε, καθαριστικά, αποσμητικά, εντομοκτόνα, φυτοφάρμακα κλπ, από το κάπνισμα, το αλκοόλ, την υπεριώδη και άλλες επικίνδυνες ακτινοβολίες, το στρές και το άγχος, κ.α.

Οξείδωση επίσης επέρχεται και από την υπερβολική άσκηση και καταπόνηση του οργανισμού, ακριβώς λόγω της ανάγκης του για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας.

Τελευταίως, αρχίζει να κερδίζει έδαφος η επιστημονική άποψη πώς, ο υπερβολικός βαθμός οξείδωσης είναι η σημαντικότερη αιτία για την παρουσία ασθενειών όπως, η αθηροσκλήρωση, οι διάφορες μορφές καρκίνου, οι καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και κατά πάσα πιθανότητα για οποιασδήποτε άλλης φύσεως φλεγμονή στον οργανισμό μας.

Όσο παράξενο και παράδοξο κι αν ακούγεται, ο μεγαλύτερος “κλέφτης” ηλεκτρονίων είναι το οξυγόνο, το οποίο όσο ζωτικό κι αν είναι από την μια, τόσο τοξικό και καταστροφικό γίνεται όταν δραστηριοποιείται σε μεγάλο βαθμό ή προσλαμβάνεται σε μεγάλες ποσότητες ή προσλαμβάνεται υπό πίεση μεγαλύτερη της φυσιολογικής ατμοσφαιρικής (1 bar), κάτι το οποίο επιφέρει παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων ελεύθερων ριζών.